از آغازگرویدن ایران به اسلام بسیاری از سنت های ایرانی از جمله سنت معماری آن همگام با تغییرات سیاسی کشورهای مربوط میان حکمرانان اسلامی رایج شد . آن چه از نظر فنی اساس ساختمان های سنتی به شمار می آید ، برپاکردن طاق ها بر روی دیوارها است . معماری این دوره دارای معنا و مفاهیم خاص خود بود، به طوری که در مقایسه با دوران های پس از آن هنوزاستقامت و زیبایی خود را حفظ کرده است . برای اولین بار ایرانی ها بودند که آجر را درست کردند و در معماری مورد استفاده قرارگرفت ، همانند معبد چغازنبیل که مربوط به سه هزار سال پیش است و ازکلیشه در آن استفاده شده است . اما متاسفانه هیچ ارگان یا نهادی از گذشته تاکنون تلاشی نکرده تا کلیشه به نام ایران ثبت شود و یا گنبد سلطانیه که در نوع خود بی نظیربوده و دارای عالی ترین تکنیک ازلحاظ معنا ، تکنولژی و هویت بوده است و با گذشت چندین سال هنوز ثابت و استوار است .رونق و اعتلای معماری در ایران از دوران باستان گواه آن است که این سرزمین از کانون های نخستین شهرسازی و سد سازی بوده که نمونه بناهای مختلف و سد های باستانی و دهکده های متعدد در جای جای این کشور است . این آثار ارزشمند معماری که معرف فرهنگ و تمدن ایران و ایرانی است ، دستاورد تلاش متمادی هنرمندانی است که با ایمان و خلاقیت خود درگسترش و تکامل هر چه بیشتر معماری به خصوص دردوران اسلامی مشتاقانه کوشیده اند.

دوران صفویه ،معرف معماری اسلا می

اوج معماری ایرانی دردوران صفویه مشاهده می شود .در این دوران مفاهیم عمیق و کار آمدی درمعماری و شهر سازی نمایان است ؛ ویژگی هایی چون طراحی مناسب ، محاسبات دقیق وستون های بلندی که هر کدام درعین سادگی معرف شکوه معماری است . دراین بین احداث نیایش گاه ها بیش ازهر بنای دیگری مورد توجه بوده است تاجایی که اگر شهری مسجد نداشت به عنوان یک شهر تلقی نمی شد . در هیچ کجای جهان بناهای آرامگاهی همانند ایران یافت نمی شوند که دارای چنین سطح عالی و استواری باشند . در این دهه تدریس علوم دینی یا غیرآن از مساجد به مدارس منتقل گشت و مدارسی چون چهار باغ ، سپهسالار و ... که معرف فضای آموزشی در معماری ایران هستند ،ساخته شد . معماری سنتی ایران روندی پیوسته و استوار در دوره قاجار داشت . در این دوره همزمان با گسترش روابط ایران با اروپائیان زمینه های نفوذ فرهنگ و تمدن به تدریج فراهم شد و بسیاری ازعرصه های فرهنگی ، اجتماعی ،شهری و ازجمله معماری را تحت تاثیر قرار داد. دراین دوران به دلیل آمد و شد روشنفکران و طبقه مرفه جامعه به اروپا و تحصیل این قشر در خارج از کشور تاثیرپذیری از تمدن و معماری آن مناطق ، خود را درسازه های معماری تا حدی نشان داد وهمان گونه که ارتباط با غربیان روی فرهنگ ، لباس و آداب و رسوم ایرانیان تاثیر داشت بر روی معماری نیز اثر گذاشت . یکی ازمهم ترین اتفاقات تاریخی دردوره قاجار وقوع انقلاب صنعتی در اروپا است .انقلابی که تاثیر فراوانی بر شکل فضا های شهری اروپا گذاشت . معنا و هویت که از شاخصه های اصلی معماری در این دوره بود به مرور کم رنگ شد،به طوری که از سال های میانی دوره پهلوی هویت خود را از دست داد.

ورود آموزهای غربی به درس های بومی معماری

دوره پهلوی و پس از مشروطه ،دورانی است که صرف نظر از دوران قبلش ،متاثر از تجدد ،نظامی گری و باستان گرایی است . معماری در این دوره تنوع چشمگیری نداشته است . از جمله صدماتی که به معماری وارد آمد ،تاسیس دانشکده معماری در سال 1319بود ،چرا که آموزه های فرهنگ غربی را وارد درس های بومی کردند. این گسستگی و ناهماهنگی بین معماری اروپایی و ایرانی - اسلامی با رفتن تعداد بیشتر درباریان و قشر ثروتمند جامعه چند برابر شد . بطوریکه اگردر مدح معماری اسلامی سخنی گفته می شد ،آن فرد ،فردی عقب مانده نامیده می شد وهمین عامل و نمونه های دیگری باعث شد که از معنا و مفهوم در معماری دور شویم . ما هنوز در حال تقلید معماری گذشته اروپا هستیم . در حالی که میراث معماری ایران جزو افتخارات است . یاد آوری می کنم که ازنظرپژوهش در نوع معماری آن زمان (دوران قاجار و قبل از آن )بسیار عقب هستیم و به این نکته اصلی هیچ گاه توجه نکردیم که علت پابرجایی و ماندگاری آثار معماری آن دوران تاکنون یا در آینده چیست ، از چه معیارها ،خلاقیت و ابزارهایی استفاده می شد که با گذشت چندین قرن هنوزبناهای تاریخی استواری چون تخت جمشید ،پاسارگاد ،شمس العماره ، سی و سه پل و.... به یادگار مانده است . حتی باید اشاره کنم که ما هنوز یک میلیون اثر تاریخی ثبت نشده داریم و بسیاری از آن ها زیر خاک مدفون است . انقطاع فرهنگی ، بریدن از ارزش ها و بی توجهی به سنت ها و آئین ها در هرم حکومتی به رغم مقاومت دیرپای مردم ، نتایج مخرب خود را نمودار ساخت . سرزمین کهنسال ایران با سابقه ای درخشان و طولانی در هنرهای گوناگون سهم بزرگی در توسعه و تکامل معماری جهان دارد. دوره پهلوی آغازارتباط مستمر با غرب و ایجاد نهادهای اجتماعی وعلمی و آغازتمدنی به ظاهرمدرن و صنعتی بود .رشد سریع جمعیت ،ارتباط تنگاتنگ با غرب ، تغییر شیوه های زندگی و بسیاری ازعوامل دیگر باعث تغییر و تحولات درهمه حوزه ها از جمله معماری و شهرسازی شد و باعث شد شهرسازی از هویت و معنای قدیم دور بماند و به تقلیدی محض ازنوع معماری اروپا تبدیل شود .

توسعه هویت و علم روز از الزامات جامعه امروز

دوران انقلاب اسلامی به عنوان حکومتی منحصر به فرد ،تجربه ایدئولوژیکی جدیدی می باشد که با توجه به این مهم که درتکمیل زیر ساخت های فرهنگی و بازآوری مفاهیم هوشمندانه و قاعده مند توسط معماران و اندیشمندان ایرانی باید همت کرده و با برگشت به معنا و هویت ایرانی - اسلامی ترکیب بندی و انتخاب بجای عناصر را سرلوحه اهداف خویش قراردهیم .

در این میان شاهد گوناگونی بناها و ترکیبات مختلف هستیم ،به طوری که سیمای شهری از مفاهیم والای خود تهی شده است؛ ساختمان ها با فرم ها ،رنگ ها و مصالح ناهمگون بطور ناموزون کنارهم قرارگرفته اند ودر طی این چند سال بر اثر تلاش همه جانبه دست اندرکاران بخش ساختمان و تربیت متخصصان وباز آموزی معماری اسلامی و تحقیق و پژوهش در آثار گذشته شاهد تغییرات خاص در نوع معماری هستیم ؛ راهکارهایی که ذکرآن برای رسیدن به آرمان معماری لازم است عبارتند ازتقویت نظام مدیریت ونظارت برعرصه های شهرسازی ، استفاده مناسب از فرهنگ های بومی و اقلیمی تشکیل نهادهای مدنی برای دفاع از حقوق مردم ،تاسیس موسسات غیر دولتی در راستای مشارکت مردم جهت تصمیم گیری در حوزه زندگی خود و توجه به پتانسیل های بافت های سنتی جهت پیوند با معماری امروز .

گفتنی است پایداری در زمینه معماری باید به سمت تدوین ضوابطی پیش رود که بر مصرف حداقل انرژی ، استفاده از مصالح تجدید پذیر و تجدید انرژی بدون تولید آلودگی تاکید کند . در این بین معماری سنتی ایران بین موضوع های اکولوژیکی و کارایی انرژی هم به لحاظ پائین بودن قیمت اولیه و هم به لحاظ پائین بودن قیمت جاری و کارکردی بنا پاسخگو بوده است . در طراحی شهری ، پیوستگی ویکپارچگی ساختمان های سنتی بافت فرسوده به هم فشرده شهر همراه با کوچه های باریک و نامنظم باعث ایجادحداکثر سایه و حداقل تابش اشعه آفتاب می شود. معماران سنتی جزئیاتی را در طراحی های شان مانند فرورفتگی ها و بر آمدگی ها لحاظ کرده اند که حداکثر سایه ممکن توسط آن ها فراهم می شود . با بررسی راهکارهای اندیشیده شده در معماری سنتی و بومی با هدف انطباق محیط زیست خصوصا" در روزگاری که بشر ناگزیر بود ازانرژی های پاک و طبیعی استفاده کند می توان برای معماری امروز درس آموخت ،خصوصا" که با پیشرفت تکنولژی می توان متدهای اتخاذ شده در قدیم را با نیازها وشرایط روز تطبیق داد و با استفاده بهینه و موثر از انرژی های پاک برای حفظ محیط زیست همت گماشت.

برای رسیدن به هدف والا احتیاج به تشکیل نظام معماری است . در مراکز آموزشی باید دگرگونی پدیدارشود ،تفکر و نگرش برای رسیدن به آرمان نهایی که همانا تلفیق سبک معماری اسلامی گذشته با مدرن و امروزی است ،تغییر پیدا کند . لازم است که از پایه وعمق به این مفهوم نگریسته شود و آموزش را از کودکان شروع کنیم . همچنین مردم را به حق و حقوق خود واقف کنیم و نماینده ای دارای تخصص ویژه تعیین شود به عنوان مدافع حق مردم وبسیاری اقدامات دیگر که در این مجال نمی گنجد .

یادآوری می کنم که در هر زمان باید به سوی پیشرفت حرکت کرد ،دیگر نمی شود به سبک و سیاق دوران صفویه زندگی کنیم ،بلکه باید همان تکنیک و روش ها ومفهوم ها را با سبک مدرن تلفیق کنیم ،هویت و فرهنگ غالب باید حفظ شود و به سمت تکامل پیش برود . بدین معنی که هویت و علم روز باید درکنارهم توسعه پیدا کنند . طراحان ، معماران و مسئولان شهری باید به طراحی فضا های شهری و مناسب بودن آن با فرهنگ وآداب و رسوم و نیازهای جغرافیایی خاص آن منطقه دقت کرده و آن را در طراحی فضاهای شهری رعایت کنند . به امید آن روز که پژوهش تقویت شود و شاهد تولید آثارفاخر ،منحصر به فرد به همراه بیان ایدئولوژی خاص اسلامی - ایرانی باشیم .

اصول معماری ایرانی

معماری ایران دارای ویژگیهایی است که در مقایسه با معماری کشورهای دیگر جهان از ارزشی بخصوص برخوردار است: ویژگیهایی چون طراحی مناسب، محاسبات دقیق، فرم درست پوشش، رعایت مسائل فنی و علمی در ساختمان، ایوانهای رفیع، ستونهای بلند و بالاخره تزئینات گوناگون که هریک در عین سادگی معرف شکوهمعماری ایران است.به طور کلی میتوان معماری ایرانی را در این 5 اصل مشاهده کرد

معماری ایران دارای ویژگیهایی است که در مقایسه با معماری کشورهای دیگر جهان از ارزشی بخصوص برخوردار است: ویژگیهایی چون طراحی مناسب، محاسبات دقیق، فرم درست پوشش، رعایت مسائل فنی و علمی در ساختمان، ایوانهای رفیع، ستونهای بلند و بالاخره تزئینات گوناگون که هریک در عین سادگی معرف شکوه معماری ایران است.به طور کلی میتوان معماری ایرانی را در این 5 اصل مشاهده کرد.

١- درونگرایی:
یکی از باورهای مردم ایران زندگی شخصی و حرمت آن بوده که این امر به گونه ‌ ای معماری ایران را درون ‌ گرا ساخته است. معماران ایرانی با سامان ‌ دهی اندام ‌ های ساختمان در گرداگرد یک یا چند میان ‌ سرا، ساختمان را از جهان بیرون جدا می ‌ کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می ‌ داد.

درون گرایی مفهومی است که به صورت یک اصل در معماری ایران وجود داشته و با حضوری آشکار ، به صورتهای متنوع ، قابل درک و مشاهده است .
اصولاً در ساماندهی اندام های گوناگون ساختمان به ویژه خانه های سنتی، باورهای مردم، بسیار کارساز بوده است. یکی از باورهای مردم ایران ارزش نهادن به زندگی شخصی و حُرمت آن و نیز عزت نفس ایرانیان بوده که این امر به گونه ای معماری ایران را درون گرا ساخته است .

معماران ایرانی با ساماندهی اندامهای ساختمان در گرداگرد یک یا چند میانسرا، ساختمان را ازجهان بیرون جدا می کردند و تنها یک هشتی این دو را به هم پیوند می‌داد. خانه های درونگرا در اقلیم گرم و خشک، همچون بهشتی در دل کویر هستند، فضای درونگرا مانند آغوش گرم بسته است واز هر سو رو به درون دارد.

سر در این خانه ها دارای دو سکو بود و درها دارای دو کوبه‌ی جدا ویژه‌ی مردان و زنان. دو دالان یکی از بخش بیرونی و دیگری از بخش اندرونی خانه به هشتی راه داشتند. اندرونی‌جایگاه زندگی خانواده بوده و ‌بیگانگان بدان راه نداشتند.
بیرونی، ویژه‌ی مهمانان و بیگانگان بود که جداگانه پذیرایی می شدند و گاهی مهمانان در بالاخانه (اتاق روی هشتی) که به اندرونی نزدیک بود پذیرایی می شدند.

بخش بیرونی، آذین‌های بیشتری نسبت به اندرونی داشت. معماران حتی در ساختمان‌های برونگرا مانند کوشک میان باغ ها، نیز درونگرایی را پاس می داشتند. کوشک ها ساختمانهایی برونگرا بودند که گرداگرد آنها باز بود و از هر سو به بیرون باز می شدند. بیشتر خانه های غربی یا شرق آسیا چنین هستند..

خانه های برونگرا در برخی سرزمینهای ایران نیز ساخته می شود. مانند کردستان، لرستان و شمال ایران، ولی در سرزمین های میانی و گرم و خشک ایران، خانه های درونگرا، پاسخ در خوری برای خشکی هوا، بادهای آزاردهنده، شن های روان و آفتاب تند هستند.

ویژگی معماری غیر قابل انکار آثار و ابنیه ای مانند خانه ، مسجد ، مدرسه ، کاروانسرا حمام و غیره مربوط به خصوصیت درون گرایانه آن است که ریشه ای عمیق در مبانی و اصول اجتماعی –فلسفیاینسرزمیندارد .

با یک ارزیابی ساده می توان دریافت که در فرهنگ این نوع معماری ، ارزش واقعی به جوهر و هسته باطنی آن داده شده است و پوسته ظاهری ، صرفا پوششی مجازی است که از حقیقتی محافظت می کند و غنای درونی وسربسته آن تعیین کننده جوهر و هستی راستین بنا است و قابل قیاس با وجوهات و فضای بیرونی نیست .

درون گرایی در جستجوی حفظ حریم محیطی است که در آن شرایط کالبدی با پشتوانه تفکر ، تعمق و عبادت به منظور رسیدن به اصل خویش و یافتن طمانینه‌ی خاطر و آرامش اصیل در درون ، به نظمی موزون و متعالی رسیده است . به طور اعم و بر اساس تفکر شرقی و در سرزمینهای اسلامی ؛ جوهر فضا در باطن است و حیاط درونی ، به وجود آورنده اساس فضا است.

٢- پرهیز از بیهودگی:
در معماری ایران تلاش می شده کار بیهوده در ساختمان سازی نکنند و از اسراف پرهیز می کردند. این اصل هم پیش از اسلام و هم پس از آن مراعات می شده است. در قرآن کریم آمده "مومنان،آنانکه از بیهودگی روی گردانند"(سوره ی مومنون،آیه سوم.)

اگر در کشورهای دیگر،هنرهای وابسته به معماری مانند نگارگری(نقاشی)و سنگتراشی،پیرایه(آذین)به شمار می آمده، در کشور ما هرگز چنین نبوده است.گره سازی با گچ و کاشی و خشت و آجر و به گفته ی خود معماران،"آمود" و اندود بیشتر بخشی از کار بنیادی ساختمان است. اگر نیاز باد در زیر پوشش آسمانه (سقف)،پنامی (عایقی) در برابر گرما و سرما ساخته شود یا افراز بنا که ناگزیر پرو پیمون است و نمی تواند به دلخواه معمار کوتاهتر شود،تنها با افزودن کاربندی می توان آنرا کوتاهتر و "بِاندام" و مردم وار کرد. اگر اُرسی(باز) و روزن با چوب یا گچ و شیشه های خرد و رنگین گره سازی می شود. برای این است که در پیش آفتاب تند و گاهی سوزان،پناهی باشد تا چشم را نیازارد و اگر گنبدی از تیزه تا پاکار با کاشی پوشیده می شود تنها برای زیبایی نیست. وانگهی باید دانست که واژه ی "زیبا" به معنای "زیبنده بودن" و تناسب داشتن است نه قشنگی و جمال.

در زیگورات چغازنبیل از 1250 پیش از میلاد،می توان کاربرد کاشی را دید. در این ساختمان،اِزاره دیوارها را با کاشی آبی آمود کرده اند. چون هنگام رفت و آمد مردم،برخورد به پای دیوار بیشتر بوده است،و چون خشت در برابر باران آسیب می دیده،نمای ساختمان را با آجر پوشانده اند.

معماران ایرانی در جاهایی که مردم در آن بر زمین می نشستند و به دیوار تکیه می زدند،برای افزایش پایداری ازاره دیوار،آنرا با اندودی از گچ که با کتیرا آمیخته شده بود،تا بلندی یک گز(هر گز برابر 66/106 سانتیمتر)اندود می کردند که رویه ای سخت به دست می آمد،به گونه ای که خراشیدن آن دشوار بود.ازاره بیرونی ساختمان را هم بیشتر با سنگ کار می کردند.

همچنین از کاشی در آمود گنبدها بهره گیری می کردند و آنرا پر از نقش و نگار می کردند. این تکه های رنگی کاشی،آسانتر تعمیر و بازسازی می شدند.کاشی عمر زیادی ندارد و پس از زمانی از جا کنده شده و فرو می ریزد،به ویژه در جاهایی که برف و یخ هم باشد. اگر رویه ای یکرنگ باشد،بازسازی بخش کنده شده دشوار می شود و کار دو زنگ در می آید.ولی هنگامی که تکه تکه و چند رنگ باشد کار آسانتر است.

٣- مردم واری( محوری):
مردم محوری به معنای رعایت تناسب میان اندام ‌ های ساختمانی با اندام ‌ های انسان و توجه به نیازهای او در کار ساختمان ‌ سازی است. در ایران هم مثل مکان ‌ های دیگر، معماری هنری وابسته به زندگی است. معمار ایرانی بلندای درگاه را به اندازه بالای مردم می ‌ گرفته و روزن و روشندان را چنان می آراسته که فروغ خورشید و پرتو ماه را به اندازه دلخواه به درون سرا می آورد. پهنای اتاق خواب به اندازه یک بستر است و افراز طاقچه به اندازه ای است که نشسته و ایستاده به آسانی در دسترس باشد و از طرفی تالار که مخصوص مهمان است به اندازه ‌ ای پهناور و باشکوه بوده که شایسته پذیرایی باشد.

۴- خودبسندگی:
معماران ایرانی تلاش می کردند ساختمایه ی مورد نیاز خود را از نزدیک ترین جاها به دست می آوردند و چنان ساختمان می کردند که نیازمند به ساختمایه ی جاهای دیگر نباشد و "خودبسنده" باشند. بدین گونه کار ساخت با شتاب بیشتری انجام می شده و ساختمان با طبیعت پیرامون خود"سازوارتر" در می آمده است و هنگام نوسازی آن نیز همیشه ساختمایه ی آن در دسترس بوده است.

معماران ایرانی بر این باور بودند که ساختمایه باید "بوم آورد" یا "ایدری"(اینجایی) باشد. به گفته ی دیگر فرآورده (محصول) همان جایی باشد که ساختمان ساخته می شود و تا آنجا که شدنی است از امکانات محلی بهره گیری شود.

برای نمونه در ساخت پارسه(تخت جمشید)،بهترین را از یک کان(معمدن)در نزدیکی دشت مرغاب به دست می آوردند و با ارابه های چوبی به پارسه می رساندند. این سنگ را بیشتر برای روکش دیوارهای ستبرخشتی به کار می بردند.فرآوردن خشت نیز کاری بسیار ساده بوده است.

معماران ایران تا آنجا که می شد تلاش داشتند ساختمایه ی مرغوب به کار برند و با بهترین گونه ی خاک،گچ،آهک و سنگ کار می کردند.اگر فرآوردن و آماده ساختن آن از همانجا شدنی نبود،از جای دورتر بهره می گرفتند.برای نمونه چون خاک پیرامون شیراز،"ریگ بوم" بود،به کار آجر ساختن نمی خورد،پس خاک رُس بهتر از لار یا از خان خوره(آبادای میان را اصفهان) به دست می آوردند.یا در کناره ی کویر،چون خاک شوره دار بود،آجر خوبی به دست نمی آمد.پس هنگام کار این آجرها را میان چند رج خشت می چیدند و برای از میان بردن شوره ی آنها،دوغابی به نام "فرش آهک" به کار می بردند که با ماسه ی نرم درست می شد.

نمونه ی دیگر از خودبسندگی و بهره گیری از امکانات موجود،در ساخت میانسرای(حیاط) گود یا "باغچال"یا گودال باغچه در خانه ها بود.برای گودکردن ساختمان و دسترسی به آب،ناگزیر باید خاکبرداری فراوانی می شد.در تهران،آب روگذر بود و از آن برای پرکردن آب انبارها بهره می بردند.در کاشان،زواره و نایین آب زیرگذر بود،برای همین میانسرا را چنان گود می ساختند که تنه ی درختان باغچه در گودی پنهان می شد.معماران خاک برداشته شده را دوباره در همان ساختمان به کار می بردند.گود شدن ساختمان به ایستایی تاق ها نیز کمک می کرد.چون زمین،پشت بند در برابر رانش بود.

باز برای نمونه،در محله ی شارستان یزد،زمین تا ژرفای دو متری از جنس خاک رُس و پایین تر از آن،جنسی به نام"چلو" یا"کرشک" است که لایه ای بسیار سخت است. معماران خاک رُس را برداشته و روی لایه ی سخت،با همان خاک ساختمان می ساختند.

یکی از نکات مهم در معماری ایران این است که اساساً یکی از انگیزه های بنیادی در ساخت آسمانه خمیده ی تاقی و گنبدی و بهره گیری گسترده از آنها،این بوده که چوب مناسب برای ساختمان سازی در همه جا یافت نمی شده است.ولی فرآوردن خشت و آجر ساده بود.معماران هم دست به نوآوری هایی زدند که با خشت و آجر بتوان دهانه های بزرگ را پوشاند.آنها گونه های فراوانی از چفد مازه دار و تیزه دار را به کار گرفتند.

از چفد مازه دار در زیگورات چغازنبیل و از چفد تیزه دار در سد درودزن شیراز بهره گیری شده است.تاق و گنبد را می شد با خشت که ساختمایه ای ناپایدار است هم ساخت.برای نمونه،آسمانه یخچالهای سنتی،گنبد بستو بوده که با خشت ساخته می شده،چون بسیار کمتر از آجر،گرمای بیرون را از خود می گذراند.این گنبدهای خشتی بسیار هم پایدار بودند.(در زمین لرزه ی طبس،ساختمان های بتنی پیش فشرده ویران شدند،ولی یخچالها که با گنبد کلنبو ساخته شده بودند بر جای ماندند.)

بدین گونه شاید بتوان انگیزه ی بنیادی بهره گیری از تاق و گنبد در معماری ایران را باور به "خودبسندگی" در ساختمان سازی دانست.


۵- نیارش:
واژه ی"نیارش"در معماری گذشته ی ایران بسیار به کار می رفته است.نیارش به دانش ایستایی،فن ساختمان و ساختمایه (مصالح)شناسی گفته می شده است.

معماران گذشته به نیارش ساختمان بسیار توجه می کردند و آنرا از زیبایی جدا نمی دانستند.آنها به تجربه به اندازه هایی برای پوشش ها و دهانه ها و جرزها دست یافته بودند که همه بر پایه ی نیارش به دست آمده بود. "پیمون"،اندازه های خردو یکسانی بود که در هرجا در خور نیازی که بدان بود به کار گرفته می شد. پیروی از پیمون هرگونه نگرانی معمار را درباره ی نااستواری یا نازیبایی ساختمان از میان می برده،چنانکه یک گِلکار نه چندان چیره دست در روستایی دور افتاده می توانست با به کار بردن آن،پوشش گنبدی را به همان گونه انجام دهد که معمار کار آزموده و استاد پایتخت.معماران همراه با بهره گیری از پیمون و تکرار آن را در اندازه ها و اندام ها،ساختمان ها را بسیار گوناگون از کار در می آوردند. هیچ دو ساختمانی یکسان در نمی آمد و هر یک ویژگی خود را داشت،گرچه از یک پیمون در آنها پیروی شده بود.

6عنصر معماری ایرانی:

اُرُسی

اُرُسی از عناصر معماری ایرانی و پنجرهٔ مُشـَبَّکی است که به جای گشتن بر روی پاشنه گرد، بالا می‌رود و در محفظه‌ای که روی آن قرار گرفته جای می‌گیرد و در اشکوب کوشک‌ها و پیشان و رواق ساختمان‌های سرد سیر بسیار دیده می‌شود. نقش شبکه ارسی مانند پنجره‌ها و روزن‌های چوبی است و نمونه‌های زیبای آن در خانه‌های کهن اصفهان و کاشان و یزد (و انواع جدیدترش در تهران) بسیار است. ارسی در صنایع دستی به قطعه‌ای مشبَّک ساخته شده از چوب گفته می‌شود که نقش‌های زیبایی در آن ایجاد کرده‌اند. ارسی می‌تواند دارای شیشه‌های رنگی کوچک باشد و یا بدون شیشه باشد

بعضی گمان کردند ارسی به پنجره‌هایی اطلاق می‌شود که به تقلید از معماری روسی در ایران رواج یافته، در صورتی که نمونه‌های جالبی از ارسی حتی پیش از آنکه معماری چشمگیری در روسیه پای گرفته باشد، در بناها و نقاشی‌ها مشاهده می‌کنیم. گویا مقایسه قند اروسی با این نوع پنجره که خود و نام آن هر دو اصل ایرانی و فارسی دارد موجب این اشتباه شده است

پنج‌ دری

پنج‌ دری یکی عناصر سنتی معماری ایرانی است. پنج‌دری به طور معمول یک اتاق بزرگ است که در واقع همان تالار اصلی خانه محسوب می‌شود که اغلب اوقات روبه ایوان بزرگی است که ۵ پنجره به هم‌پیوسته برای آن در نظر گرفته شده‌است

در معماری نوین پنج‌دری به اتاق نشیمن اطلاق می‌شود با این‌حال خانه‌های سنتی اصیل ایرانی بسیار بزرگ بوده با تعداد زیادی اتاق ساخته می‌شده که پنج‌دری اتاق اصلی خانه محسوب می‌شده است

پیش‌طاق

پیش‌طاق در معماری اسلامی یا معماری ایرانی، دری عظیم که ورودی مسجد، کاروانسرا، مدرسه، یا آرامگاه را مشخص می‌کند.

عموما ارتفاع پیش‌طاق از ارتفاع سایر اجزای نمای ساختمان بیشتر است تا ضمن نمایش دادن اهمیت ساختمان ورودی و موقعیت آن را نیز مشخص نماید.

گوشواره

گوشواره، سازه‌ای جهت تبدیل مربع به هشت ضلعی برای اجرای گنبد. پیش آمدگی کنج داخل بنا که با کمک آن می‌توان مقاطع چهار ضلعی را به ۸، ۱۶، ۳۲ و در نهایت به دایره تبدیل کرد.

لته‌سر

لته‌سر یا دارورچین گونه‌ای از سازه‌ها در معماری ایرانی است. این‌گونه ابنیه در اکثر نقاطی که دسترسی به چوب زیادتر است مانند جنگل‌ها ونواحی کوهستانی بنا می‌شوند.دارورچین از سه لغت دار یعنی درخت، ور به معنی پهلو و چین به معنی چیدن تشکیل شده‌است.

طرز اجرا به این صورت است که پس از چیدن الوارها، یک خرپای چوبی به روی ساختمان قرار می‌دهند و روی آن را با قطعات چوب که بروی هم قرار می گیرند پوشش می‌دهد. در این گونه ابنیه به ندرت پنجره تعبیه می‌شود و نور آفتاب و جریان هوا از بین درز الوارها ودر ورودی به ساختمان وارد می‌شود.در زمستان اندود کاهگل بین درزها می‌مالند تا گرمای داخل بنا حفظ شود.

هشتی

هشتی قسمت بیرون هشته خانه که به شکل‌های مختلف ساخته می‌شده، فضای سرپوشیده متصل به کوچه و حیاط خانه، فضایی بعد از فضای ورودی که اغلب بلافاصله پس از درگاه قرار می‌گیرد (در معماری اسلامی)، نه تنها جایی که از منطقه بسته خانه بیرون می‌آید و ارتباط آن را با خارج تامین می‌کند.

مهم‌ترین کارکرد هشتی، تقسیم مسیر ورودی به دو یا چند جهت و حفظ قسمتی از حریم خانه‌است، به معنی آرامگاه، طاق، ایوان، رواق و آسمانه هم آورده‌اند.

هشتی یا کریاس، به آستانه و ورودی هر ساختمان و فضایی گفته می شود (دهخدا). در حقیقت هشتی، قسمت بیرون خانه های قدیمی بود که به شکل‌های مختلفی مانند چهارضلعی مربع یا مستطیل، هشت ضلعی و ... ساخته می‌شد و در مجموع فضای سرپوشیده ای بود که ورودی مشترک چند خانه را بوجود می آورد.

هشتی که بلافاصله پس از درگاه خانه بوده در حکم نوعی حیاطچه ی بیرونی برای خانه عمل می کرد. به عبارت دیگر اگر کسی می خواست وارد با اهل خانه ای ارتباط برقرار کند، خبری بدهد یا چیزی بگیرد، اما از درگاه آن خانه داخل نشده و وارد حریم خصوصی آنها نشود، در هشتی منتظر می ماند و کار و صحبتش رابه انجام می رساند در عین حال هم گفته نمی شد که در کوچه و دم در ایستاده است. غریبه ها و اهل محل اگر رد می شدند، متوجه نمی شدند که در مقابل درب فلان منزل چه کسانی ایستاده اند و چه گویند و چه می شنوند.

معمولا در هشتی سکوهایی در دل دیوار یا بیرون زده از آن ساخته بودند که در صورتی که گفتگو ها طولانی می شد، اسباب خستگی نشود و حتی گاهی در همین هشتی بود که از مهمان پذیرایی هم می شد! ممکن بود که هنرمند یا اهل کسب و پیشه ای در خانه خود کار کند، لذا اگر خانه اش آنقدر وسیع نبود که برای پذیرفتن مراجعانش، اندرونی و بیرونی مجزا و جدا از هم داشته باشد، از فضای هشتی بسیار استفاده و بهره می برد

نقش هشتی در تعریف کردن رابطه همسایگی و تقویت آن بسیار مهم بوده است. اگر هشتی بین چند خانه مشترک بود (که معمولا هم چنین بود) اهالی آن خانه ها که یا با هم فامیل بودند و یا به هم بسیار نزدیک، از فضای هشتی برای دور هم نشینی و گپ و گعده و بازی و مشق نوشتن و ... استفاده می کردند. در حقیقت آنها که هشتی مشترک داشتند، خانواده واحدی بودند که بخاطر حفظ روابط محرم و نامحرم و رعایت حریم عمومی و خصوصی خانه های خود، در خانه های جدا از هم زندگی می کردند

برخی هشتی ها ساده بودند و برخی پر نقش و نگار و دارای تزیینات معماری و گچبری و ... . همچنین در برخی هشتی ها، روزنی در سقف، نور را به داخل آورده، داخل آن را روشن می کرد و و فضای هشتی را زیبایی و خیال انگیز می کرد. در اینجا بود که اگر هشتی تزییناتی داشت، واقعا چشمگیر و چشم نواز می شد. یک فضای هشت ضلعی که بالای خود سقف گنبدی داشت و روزنی در آن بود که نوری را درون هشتی می چرخاند. از صبح که آن نور می افتاد داخل، بر روی در و دیوار هشتی تاب می خورد، تا غروب که دیگر هوا تاریک شده بود و نوری هم نبود که بتابد. آنوقت دیگر همسایه ها با چراغ موشی یا فانوسی درون آن را روشن می کردند، البته تا زمانی که قرار بود که چهره ای چهره ای را ببیند و دری باز بود

هشتی با یک دالان کوتاه یا بلند، به کوچه متصل می شد و این دالان تعیین کننده قلمرو هشتی بود. یعنی کسی که به دالان وارد می شد، با اهالی خانه های هشتی کار داشت، در غیر اینصورت فضول، غریبه یا دزد شناخته می شد.

در مجموع می توان گفت که مهم‌ترین کارکرد هشتی، تقسیم مسیر ورودی به دو یا چند خانه و در عین حال حفظ قسمتی از حریم خانه بوده ‌است. به هشتی، آرام گاه، طاق، ایوان، رواق و آسمانه هم گفته اند.

معرفي معماران ايراني

منابع:

معماري نيوز

برترين ها

وبلاگ ايراني

متولد 1316 تهران

سوابق تحصیلی:

• اخذ مدرك كارشناسی ارشد معماری، دانشكده هنرهای زیبا دانشگاه تهران 1341
• اخذ مدرك دكترای معماری از مدرسه عالی هنرهای زیبا، پاریس 1348
• جایزه سندیكای معماران فرانسه 1346
• رتبه اول طرح دانشكده علوم دانشگاه اصفهان 1352

عناوین و سمت ها:

• عضو جامعه معماران فرانسه
• مدرس دانشگاه ها و مرازك پژوهش عالی
• عضو هیات امناء انجمن مفاخر معماری ایران

مشاغل و مسئولیت ها:

• همكاری با دفتر سالومو، پاریس 1342-1341
• همكاری با دفتر ژان فروتیه، پاریس 1344-1343
• همكاری با دفتر روژه تایبر، پاریس 1346-1344
• همكاری با دفتر میشل مرو، پاریس 1347-1346
• مدرس رشته معماری دانشكده هنرهای زیبا 1348
• موسس و مدیرعامل مهندسین مشاور فرموم 1353

فعالیت ها:

• طراحی مجموعه های مسكونی در ویل ژونیف
• آپارتمان های برج آفتاب، نیس
• مجموعه مسكونی شاتوپریگور، نیس
• استادیوم ورزشی شهر لیموژ
• استادیوم 30 هزار نفر پارك دو پرنس
• طراحی و نظارت استخر سرپوشیده كازینوی شهر دوویل
• مركز تربیت اطفال فلج در شهر مون رودا
• مركز توسعه جسم و روان در شهر فون رومو
• طراحی ساختمان در شهر آراس
• طراحی مركز صنعتی و سینماتوگرافی سن ژرمن آن لی
• طراحی مركز بهداشتی وابسته به دانشكده پزشكی دانشگاه پاریس
• طراحی مجموعه بندر تفریحی ویل فرانش و مارینا خلیج فرشتگان
• سرپرست گروه و طراح پایانه متروی سریع السیر حومه پاریس
• طراح و ناظر كامپوس لویولت در حومه قصر آمبواز (برنده اول كوچكترین بنا با بیشترین بازدهی)
• طراحی مركز دانشگاهی سنت دونی در جزیره رئونیون
• ارائه طرح های مسكن و بیمارستان در كشور كامرون
• طراحی، اجرا و ساخت بیش از یكصد و پنجاه پروژه

آثار تالیفی:

• شركت در نمایشگاه دیوار زنده، دفتر ژان فروتیه، پاریس
• ثبت سقفهای سبك متحرك "باز و بسته شو" در دایرة المعارف نیمه دوم قرن 20
• نمایشگاه كروكیها در گالری آزاد 1351
• نمایش بخشی از طرح های معماری در نمایشگاهی از آثار معماران ایرانی در موزه هنرهای معاصر
• چاپ مقالات متعدد در زمینه معماری و شهرسازی در مطبوعات تخصصی
• تالیف و ترجمه چندین كتاب در عرفان و تصوف
• طی دوره ممتاز در انجمن خوشنویسان نزد استاد نظام العلما

 منبع: مركز معماري تهران

معمار، طراح، مدرس دانشگاه

 مؤسس و مدیر « رِنـا دیزاین » ( ReNa Design )

 مؤسس و مدیرعامل « دفتر طراحی زِتا »  / 1387 

• سوابق کاری و حرفه‌ای

سوابق تحصیلی:

2011- فرصت مطالعاتی دانشگاه یورک، کانادا.
1387- دکتری تخصصی معماری(Ph .D) ،دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و تحقیقات تهران.
1382- رتبه اول آزمون ورودي دكتري تخصصي (Ph .D) ) در رشته معماري.
1382- كارشناسي ارشد معماري دانشگاه آزاد اسلامي، واحدتهران مركز.

جوایز دریافت شده

1390- برنده جایزه کتاب سال ایران
1389- برنده جایزه کتاب برگزیده در چهاردهمین دوره جایزه کتاب فصل (از میان 4176 عنوان کتاب)
1390- برنده جایزه افتخار در اولین دوسالانه کتاب های معماری و شهرسازی (یادبود دکتر مزینی)
1385- برنده جایزه رتبه پنجم مسابقه طراحی معماری ساختمان های مسکونی یادمان اردبیل(در میان 337 پروژه شرکت کننده)
1386- برنده جایزه رتبه پنجم مسابقه طراحی معماری مجموعه ورودی کارخانجات آپاداناسرام
1382- پروژه منتخب مسابقه بین المللی معماری مفهومی کوشک جهانی
1378- برنده جایزه مقاله برگزیده در سومین کنگره دانشجویان معماری و شهرسازی سراسر کشور

فعالیت های علمی - حرفه ای :

- استادیاردانشکده هنر و معماری، دانشگاه علوم و تحقيقات تهران
- رییس هیات مدیره شرکت مهندسان مشاور پرهیب شهر و بنا
-عضو گروه طراحان باغ ایرانی در ژنو- سوییس.
- داور مسابقات حرفه ای طراحی معماری داخل کشور
- داور مجلات علمی– پژوهشی داخل کشور
- داور نشریه های بین المللی SAVAP International Journal و Education Research Journal وIJUAD
- عضو جامعه مهندسان معمارايران.
-عضو گروه پژوهشی دپارتمان معماری منظر دانشگاه پلی تکنیک وین-اتریش(TU)
- عضو سازمان نظام مهندسی استان تهران.
- عضو باشگاه پژوهشگران جوان.
- استاد مدعو، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامي ،واحد تهران مركز ، واحد قزوین و واحد تهران غرب.
- نویسنده وبلاگ : انتشار یادداشت های علمی / عمومی درباره معماری و منظر در وبلاگ شخصی از سال 1385
- راهنمایی و مشاوره بیش از 50 پایان نامه کارشناسی ارشد معماری و راهنمایی و مشاوره رساله های دکتری درحال انجام.

سوابق حرفه ای و اجرایی :

1392- همکاری با مهندسین مشاور فرنهاد در بازطراحی پارک بعثت به عنوان طراح.
1388 – تاکنون - -مهندسان مشاور پرهیب شهر و بنا ( رییس هیات مدیره - مدیر پروژه – طراح) طراحی و اجرای پروژه های طراحی داخلی،معماری و منظر.
1387 تا 1388_ طراحی مرکز فرهنگی ایرانیان در ژنو-سوییس (باغ ایرانی ژنو)-با همکاری خانم باربه، مهندس فخر و مهندس بیات.
1382 تا 1387- مهندسان مشاور گام ما (طراح همکار) – همکاری با خانم مهندس فریار جواهریان.
1381تا1383- مديربخش پژوهش معماري نمايشگاه ودستيار دبير نمايشگاه " باغ ایرانی ، حکمت کهن ، منظر جدید" در همكاري با موزه هنرهاي معاصر تهران وسازمان ميراث فرهنگي كشور
1380 - مهندسين مشاور امكو ايران – آتليه معماري ( طراح همکار)
1379 - وزارت مسكن و شهرسازي –سازمان مجري ساختمانها – آتليه معماري(کنترل وبررسی پروژه)
1378- شركت خانه سازي ايران – آتليه معماري(دستیار طراح)
1376-دفترمعماری مهندس اسماعیلی (دستیار طراح)

مسابقات معماری :

1388- مسابقه طراحی معماری ساختمان نظام مهندسی استان خوزستان ، ایران.همکار:دکتر علیرضا بندرآباد
1386- مسابقه طراحی معماری مدرسه راهنمایی و دبستان ، مدرسه ایرانی- معماری ایرانی، (برگزیده برای نمایشگاه آثار)تهران،ایران،همکار:دکتر حمید ماجدی
1386- مسابقه طراحی معماری ورودی مجموعه کارخانجات آپاداناسرام،تهران،ایران( برنده جایزه رتبه پنجم درمیان 45 پروژه)،همکار:مهندس رضا نجفیان
1385- مسابقه طراحی معماری ساختمان های مسکونی یادمان اردبیل(برنده جایزه رتبه پنجم در میان 337 پروژه شرکت کننده)،همکار:مهندس امیر خلج
1386- مسابقه طراحی معماری نمای تیپ شعب بانک صادرات ایران ( تقدیر) همکار:مهندس رضا نجفیان، مهندس رضا مفاخر.
1384- مسابقه طراحی معماری مرکز تجاری سعدی ، شیراز، همکار:مهندس رضا نجفیان.
1382- مسابقه بین المللی معماری مفهومی کوشک جهانی ( پروژه منتخب برای چاپ) همکار:مهندس نیلوفر ایرانی، مهندس هادی هاشمی.
1382- مسابقه بین المللی طراحی معماری مدیاتک ، سنترال گلس Central Glass ، ژاپن.

تالیفات :

• کتاب ها:
1389- تألیف کتاب " پارادایم های پردیس؛ درآمدی بر بازشناسی و بازآفرینی باغ ایرانی"، انشارات جهاد دانشگاهی تهران.
1383- تألیف به همراه گروهی از نویسندگان ،كتاب "باغ ايراني ؛حكمت كهن ،منظر جديد" موزه هنرهاي معاصر تهران ،نشر نظر.
1391- ویرایش علمی کتاب "شهر زیست پذیر" نویسنده:دکتر علیرضا بندرآباد، انتشارات آذرخش.
• مقالات :
2012-" Nature in Urban Environment ", Journal of Basic and Applied Scientific Research
2012-"Livable Street In Urban Environment: An Adaptive Design Approach", Advances in Environmental Biology
2011-"The Trace of Urban Lifestyle: Cinematic Representation", International Journal of Academic Research.
2006- “MEDIATHEQUE AS AN ARCHITECTURAL IDEA FOR CRAETING URBAN SPACES IN INFORMATION AGE”, 2A (Architecture & Art),DUBAI
2006- “Tehran Metropolis & New Public Spaces “, DARIS, no.48, October2006
2004 Gardens of IRAN, TMCA, September 2004 - Dowlatabad Garden “Yazd”, Tehran
2005- Architectural Climatic Design & City Structure, Case Study: Teheran The 5thInternational Conference on Fuel Conservation in Buildings, April 2006
1392-"بعد پنهان باع ایرانی" فصلنامه معماری و ساختمان، شماره تابستان 92، شماره 35
1390_" منظر روستایی وتوسعه اگروتوریسم"،فصلنامه آبادی، بهار-همکار:عاطفه واحدی
1390-"توسعه پایدار و معیارهای طراحی معماری اردوگاه دانش آموزی"، مجله علمی – پژوهشی ساخت شهر ،همکار:مریم حمیدپور
1389-"بازخوانی ارتباط انسان/طبیعت درآثار نقاشی معاصر ایرانی" نشریه علمی - پژوهشی، انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران
1388-"تحلیل فرآیند ادارک باغ ایرانی"، فصلنامه علمی-پژوهشی هویت شهر، پاییز وزمستان 88.
1387- "بازخوانی نظام معماری باغ ایرانی در باغ- فرش ایرانی" ، فصلنامه علمی-پژوهشی گلجام، انجمن علمی فرش ایران، شماره 9
1388-"از کِرِختی محیطی تا چالش های شبکه حیات"،فصلنامه تخصصي معماري و شهرسازي ،شماره 96/97 زمستان88
1387-" چند صدایی درفرآیند طراحی معماری"هم اندیشی چند صدایی در هنر ایران ، فرهنگستان هنر
1387-" اندیشه های جان هیداک و آموزش معماری در کوپریونیون" ، فصلنامه معماری و فرهنگ، شماره 33
1386-"نگاهی به جایگاه مسابقات معماری در ایران، واگذاری تصمیم به حرفه مندان" فصلنامه بن شماره 68 تا 70
1385-"بام به مثابه فضای شهری"، فصلنامه تخصصي معماري و شهرسازي ،شماره(90-91)
1385- " باغ فرمانیه تهران"، فصلنامه رايانه،معماری و ساختمان،شماره12
1384-"باغ-شهر اصفهان " فصلنامه صنعت و ساختمان(ويژه نامه اصفهان)
1384 -"معماری و تکنولوژی عصر ارتباطات"فصلنامه رايانه،معماری و ساختمان،شماره ۶
1384-"کالبد شهری و معماری همساز با اقليم"فصلنامه صنعت و ساختمان،شماره ۳۲
1383-"پارادايم پرديس"، فصلنامه تخصصي معماري و شهرسازي ،شماره (۷۸-۷٩)
1383-"پارادوكس باغ ايراني" ، فصلنامه تخصصي معمار، شماره ۲۷،مهروآبان۸۳
1382-"همزماني در فضا " ، فصلنامه تخصصي معماري و شهرسازي ،شماره (۷۲-۷۳)
1382-"جهان بدون مرز، فضاي بدون مرز" ، فصلنامه تخصصي معماري و شهرسازي ، شماره (۷۰-۷۱)

سخنرانی و همایش ها :

1391-"معماری حواس"، به دعوت باشگاه معماران تهران، فرهنگسرای ارسباران
1390- "ما و باغ ایرانی" نخستین جشنواره باغ ایرانی، خانه هنرمندان ایران.
1389- "باغ – مدرسه ها: طرح جدید مدارس قرن بیست و یکم"سومین همایش مدرسه ایرانی/ معماری ایرانی ، همکار:مریم حمید پور.
1389- "رویکرد میان دانشی در فرآیند طراحی و باززنده سازی پلازاهای شهری" اولین همایش معماری و فرآیند طراحی معماری، همکار: رحیما زنجانی.
1389-"بررسی پایداری اکولوژیک در معماری منظر" نخستین همایش ملی معماری پایدار(زیست محیطی) ، یزد، همکار:مریم حمیدپور.
1387-" مقایسه دودیدگاه عملکردگرا و رفتارگرا درفرآیند طراحی معماری معاصر"، هم اندیشی چند صدایی در هنر ایران ،فرهنگستان هنر
1387-" بررسی ضرورت ها و پیامدهای بازنمایی شهر و معماری در آثار سینمایی"دومین همایش سینما و معماری،همکار : دکتر علیرضا بندرآباد
1385-" باغ- شهرِ اصفهان ؛ بهشتی به وسعت شهر"( شهرسازی اصفهان در دوره صفویه)" گردهمایی مکتب اصفهان ، فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی
1385- " کانسپت در معماری : میراث دیروز، مسیر امروز" نخستین همایش کانسپت در معماری، کتابخانه ملی ایران، آذرماه 85
1383-"نگاهی برشهرسازی معاصر ايران و اتلاف انرژی در ساختمان ها"،چهارمين همايش بهينه سازی مصرف سوخت در ساختمان .
1380-"فراموش شده ها در خلق فضا"،سومين كنگره سراسري دانشجويان معماري و شهرسازي كشور، تبريز،آبان۸۰
1378-"بررسي اجمالي علل از هم گسيختگي پيوند مردم و معماري "دومين كنگره سراسري دانشجويان معماري و شهرسازي كشور، شيراز، مهر۷۸
2007-Learning From History (Analyzing of Orders’ Composition in Persian Historical Garden’s)
of “Globalization of Landscape Architecture: issues for education and practice” JUNE 2007 Saint Petersburg Russia
o مقالات منتشر شده در وب سایت های تخصصی رسمی
از 1385 تا کنون – انتشار یادداشت های علمی – عمومی درباره معماری و منظر در وبلاگ شخصی به آدرس
1386-"ساخت و ساز بدون تفکر در غیاب زیبایی شناسی بومی"، آرونا،پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی ایران
1385- -"تأسف، تحمل، تأمل و يا...؟!" ، آرونا،پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی ایران.
1385-مرداد-"حلزون و نوار موبیوس...!" ، آرونا،پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی ایران
1384-"شهرسازی و ضوابط مربوط به آن بايد در خدمت بهينه سازی مصرف سوخت در ساختمان باشد"، آرونا،پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی ایران.

نمایشگاه ها :

1390-فیلم مستند "فرش های باغی"، نویسنده :آقای امیرحسین ثنایی - تهییه کنند: خانم نور محمدی
1389- مصاحبه با سایت رسمی خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا) به عنوان برنده چهاردهمین دوره جایزه کتاب فصل.
1387-مصاحبه تحت عنوان"شهر در آینه سینما"، منتشر شده در ماهنامه تخصصی (هنر، محیط،منظر،شهرسازی)
1385- مصاحبه تحت عنوان"گزارش خبرگزاری ایسنا از همایش کانسپت در معماری" ، منشر شده در سایت خبرگزاری ایسنا

مصاحبه ها :

1390-فیلم مستند "فرش های باغی"، نویسنده :آقای امیرحسین ثنایی - تهییه کنند: خانم نور محمدی
1389- مصاحبه با سایت رسمی خبرگزاری کتاب ایران ( ایبنا) به عنوان برنده چهاردهمین دوره جایزه کتاب فصل.
1387-مصاحبه تحت عنوان"شهر در آینه سینما"، منتشر شده در ماهنامه تخصصی (هنر، محیط،منظر،شهرسازی)
1385-مصاحبه تحت عنوان"گزارش خبرگزاری ایسنا از همایش کانسپت در معماری" ، منشر شده در سایت خبرگزاری ایسنا

مركز معماري تهران

آرش مظفري كه فارغ التحصيل كارشناسي ارشد معماري دانشگاه آزاد اسلامي است ، پيش از اين در كنار مهرداد گل محمدي اولين معمار مدعو در جلسات نقد معماري برنده جايزه سوم اولين دوره جايزه بزرگ معمار براي كارخانه نيپكو، اشتهارد بوده است. منتقدان، شاخص ترين اثر مظفري را ساختمان عصر دانش افزار مي دانند؛ وي درطراحي اين اثر از تئوري صفحات به هم مرتبط كه اين روز ها به صورت فرمال در آثار بسياري معماران جوان ديده مي شود، بهره برده است. ساختار اين مجموعه به صورت فلزي و اتصالات پيچ و مهره است. مجموعه در طرح نهايي، شبيه توده اي به هم پيچيده با پوششي از كامپوزيت هاي نقره اي، بدون رفلكس و شيشه هاي رنگي است.
آرش مظفری فارغ‌التحصیل فوق لیسانس معماری به سال 1377 است؛اودر حدود یک دهه فعالیت معماری خود، چندین جایزه معماری و طراحی و چند بنای موفق را در کارنامه خود دارد.
اولین چیزی که آرش مظفری در مورد معماری خود می‌گوید تجربی بودن آنست او میگوید: شکل کار معماری ما تجربی است؛ معماری تجربی نه به آن معنای مصطلحی که درمعماری ایران وجود داشته‌است، برای همین است که نام دفتر معماری ما«شاخه تجربی معماری» است. ما به دنبال یک جریان تجربی معماری هستیم.این نوع معماری بر پایه مقایسه کردن و آزمون و خطا شکل می‌گیرد و یک جریان جهانی در معماری است... مثلا دفتر معماری آیزنمن یا ام.وی.آر.دی.وی هم دفترهای معماری از نوع تجربی هستند.

جوایز و کارها
- جايزه‌ معمار 80
نفر سوم‌، مهندس‌ آرش‌ مظفري‌ و مهندس‌ مهرداد گل‌محمدي‌، براي‌ كار "كارخانه‌ نيپكو" در شهر صنعتي‌ اشتهارد
- جایزه معمار 84
رتبه پنجم بطور مشترک مجموعه ورزشی در ساری با 5 امتیاز طراحی ارشیا شعله و آرش مظفری

- ساختمان عصر دانش افزار

نشریات :
پروژه هاي مركز تئاتر حرفه اي شهر تهران - فرهنگسراي خاوران و ورزشگاه معلولان و جانبازان
آرش مظفري
فصلنامه انديشه ايرانشهر، شماره 12، بهار و تابستان 1387 ص 204

برج مسكوني آبسولوت - مي سي ساكا - تورنتو - كانادا 1384
آرش مظفري
فصلنامه شارستان، شماره 14، پاييز و زمستان 1385 ص 90

ساختمان اداري تحقيقاتي شركت سپنتا - پارك فناوري پرديس 85 - 1384
آرش مظفري
فصلنامه شارستان، شماره 14، پاييز و زمستان 1385 ص 95

ساختمان اداري تحقيقاتي - شركت مشاوران انرژي + شركت رادسامانه ، پارك فناوري پرديس 83-1382
آرش مظفري
فصلنامه شارستان، شماره 14، پاييز و زمستان 1385 ص 92

منبع: مركز معماري تهران

مجموعه ي سينمايي آزادي - مسابقه - تهران 1376
آرش مظفري
فصلنامه شارستان، شماره 14، پاييز و زمستان 1385 ص 98

نمايشگاه همچون يك رخداد
آرش مظفري
فصلنامه معماري و ساختمان، شماره 5، بهار 1384 ص 35

دو مسابقه
آرش مظفري
دو ماهنامه معمار، شماره 19، زمستان 1381 ص 22

فضا و خلق آن
رضا دانشمير ؛ بابك شكوفي ؛ بهروز منصوري ؛ آرش مظفري ؛ آرش نصيري
فصلنامه معماري و شهرسازي، شماره 65، فروردين 1381 ص 46

آرش مظفري و مهرداد گل محمدي
دو ماهنامه معمار، شماره 14، پاييز 1380 ص 28

محمدرضا نیکبخت در دی ماه سال ۱۳۴۲ در شهر تهران متولد شد. او مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه شهید بهشتی تهران در سال ۱۳۷۵ اخذ نمود. از سال ۱۳۶۴ فعالیت کاری خود را در حین تحصیل، با مهندسان مشاور شارستان آغاز نمود. درسال ۱۳۸۲ “مهندسان مشاور زندیگان” را همراه با چند تن از دوستان تاسیس و در طی این سالها تجارب متنوعی در طراحی ، نظارت، مرمت و احیاء کسب نمود. از سوابق حرفه ای وی میتوان از طراحی و نظارت پروژه های متعدد مسکونی ، فرهنگی فضاهای فرهنگی و مرمت و احیای بناهای تاریخی حائز اهمیت ( نظیر کتابخانه حسینیه ارشاد، طرح مرمت و احیا مجموعه بایزید بسطامی و همچنین طرح مقبره مزار او ) و انتشار کتاب ” تجربه مرمت و احیاء خانقاه چلپی اوغلو” یاد کرد. فعالیت های مرمت و احیای بناهای تاریخی و آثار منتشر شده توسط وی موفق به اخذ چندین جایزه و رتبه از محافل مختلف داخلی و بین المللی از جمله جایزه بنیاد آقا خان در ژنو شد.

منبع : مركز معماري تهران

محسن مصطفوی (به انگلیسی: Mohsen Mostafavi)‏ معمار آمریکایی ایرانی تبار است.

او ریاست مدرسه‌ی عالی طراحی دانشگاه هاروارد را بر عهده دارد.

او همچنین از داوران جایزه معماری آقاخان است. مصطفوی سابقا ریاست دانشکده معماری دانشگاه کرنل بود، و قبل از آن نیز در دانشگاه پنسیلوانیا تدریس نمود. سید محسن مصطفوی که از سال ۱۹۹۵ ریاست مدرسه معماری AA در لندن (به قولی معتبرترین مرکز آموزش معماری در اروپا) را بر عهده داشت، چند سال پیش به ریاست دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه کرونل (یکی از ۵ معتبرترین دانشکده های معماری جهان) منصوب شد و این بار به ریاست معتبرترین دانشکده تحصیلات تکمیلی معماری یعنی هاروارد انتخاب شد. او مدرک معماری خود را از مدرسه AA گرفته و پس از آن تحصیلات و تحقیقات خود را در دوره‎های بالاتر در دانشگاه اسکس و کمبریج گذارنده است. مصطفوی از اعضای RIBA Royal Institute of British Architects و هیئت صدور مجوز معماری در بریتانیا بوده، قبلا مدیریت برنامه ۱ معماری در دانشکده معماری هاروارد را تجربه کرده است. وی همجنین در دانشگاه پنسیلوانیا، کمبریج و آکادمی هنرهای زیبای فرانکفورت نیز تدریس کرده‌است. وی بارها در ایران حضور داشته‌است.

منابع

1. ↑ New Harvard dean has designs on our future - The Boston Globe
2. ↑ Mohsen Mostafavi is named dean of Design School - The Harvard University Gazette
3. ↑ The Harvard Crimson:: News:: Cornell Dean To Lead Harvards Design School

 مركز معماري تهران

متولد 1314 اهواز

سوابق تحصیلی:

• اخذ مدرك دوره اول معماری از دانشكده هنرهای زیبا دانشگاه تهران 1339
• اخذ مدرك دكترای معماری از دانشگاه فلورانس ایتالیا 1344
• اخذ گواهینامه برنامه ریزی شهری و منطقه ای از پلی تكنیك لندن 1348

عناوین و سمت ها:

• عضو انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز
• عضو جامعه مهندسان مشاور ایران
• عضو موسس جامعه مهندسان معمار ایران
• استاد مدعو دانشكده های معماری همدان، كرمان، قزوین، تبریز و شیراز از 1371
• مدرس و عضو هیات علمی دانشكده هنر و معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد مركز
• موسس و مدیرعامل شركت آمایش سرزمین دیرین
• عضو موسس كانون دانش آموختگان در ایتالیا
• عضو هیات امناء انجمن مفاخر معماری ایران
• عضو كانون مهندسین ایران
• عضو گروه تخصصی معماری سازمان نظام مهندسی استان تهران

مشاغل و مسئولیت ها

• مسئول طرح های مدارس جدید، ایتالیا 1345-1348
• آسیستان مدرس انستیتوی شهرسازی دانشگاه فلورانس، ایتالیا
• سرپرست دفتر طرح های تفصیلی طرح جامع تهران، شهرداری تهران 1353-1348
• مدیر كل برنامه ریزی و شهرسازی، شركت نوسازی عباس آباد 1363-1357
• مشاور حوزه معاونت شهرسازی، تهران و مسئول دفتر فنی سازمان زمین شهری استان تهران 1359-1357
• مدیرعامل و رئیس هیات مدیره مهندسین مشاور آمایش محیط 1374-1370

فعالیت ها:

• همكاری با شهرداری منطقه مرتون - لندن
• مدیریت دفتر خصوصی و طراحی و نظارت بر اجرای ساختمان های مسكونی، اداری، آموزشی، تجاری و ورزشی تفریحی 1352-1348
• مدیر طرح جامع شهرهای اهواز و بندرعباس 1353-1351
• طرح شهرك زردشت، اهواز 1356-1355
• مدیریت بازنگری طرح تفصیلی منطقه یك تهران
• مشاور و طراح فروشگاه های زنجیره ای رفاه
• تحقیقات و پژوهش های شهرسازی، ایتالیا 1345-1341
• طراحی پروژه های معماری، ایتالیا 1345-1341
• مشاركت در طرح جامع مشهد 1355-1353
• طرح جامع كرج 1350-1349
• همكاری در طراحی شهر جدید مهاجران اراك، وزارت مسكن و شهرسازی 1364-1363
• همكاری در طراحی و تدوین نظام نوین هدایت و كنترل ساخت و ساز شهری 1376-1374 و اجرای طرح فوق 1377-1376
• تدوین دستورالعمل تهیه نقشه های معماری برای سازمان نظام مهندسی استان تهران 1379-1378

 منبع : مركز معماري تهران

مهندس رضا مفاخر  :

متولد 1359

کارشناس ارشد معماری - دانشگاه تربیت مدرس

طراح معمار و مدرس دانشگاه 

موسس دفتر طراحی "زما"

مدیر دپارتمان نرم افزار و پرزانته مرکز معماری ایران

• سوابق کاری و حرفه‌ای

سابقه تدریس نرم افزار از سال 1383-برگزاری بیش از 180 دوره آموزشی نرم افزارهای کاربردی
کسب مقام اول در مسابقه طراحی مجتمع تجاری البرز قزوین(1390)
کسب مقام اول در سومین جایزه معماری داخلی (1390)مجله هنر و معماری در بخش فضاهای عمومی برای پروژه 77مترمربع
برنده طرح شایسته تقدیر در یازدهمین جایزه بزرگ معمار (1390)در بخش فضاهای عمومی برای پروژه 77متر مربع
کسب مقام اول در سومین جایزه معماری داخلی(1389)مجله معماری و ساختمان در بخش فضاهای مسکونی برای پروژهآپارتمان شماره 17
کسب مقام اول در دومین جایزه معماری داخلی (1389)مجله هنر و معماری در بخش فضاهای مسکونی برای پروژهآپارتمان شماره

منبع : مركز معماري تهران

یکی از معدود معماران نسل دوم معاری معاصر ایران که توانست همزمان با طراحی معماری، پژوهش های ارزنده ای از خود بجا بگذارد، کامران صفامنش است. او به سال ۱۳۲۵ خورشیدی در تهران متولد شد و در سال ۱۳۴۳ خورشیدی وارد دانشکده هنر های زیبای دانشگاه تهران شد و به سال ۱۳۵۱ خورشیدی موفق به اخذ مدرک فوق لیسانس با درجه ممتاز و با تقدیر کتبی گردید.

سال ۱۳۵۲ خورشیدی ایران را به قصد ادامه تحصیل ترک کرد و به آمریکا رفت و موفق شد به سال ۱۹۷۶ میلادی دوره فوق لیسانس کاربرد کامپیوتر در معماری را از دانشگاه کالیفرنیا و فوق لیسانس مهندسی طراحی و معماری شهری را از دانشگاه برکلی به سال ۱۹۷۷ میلادی دریافت نماید . و در سال ۱۳۵۶ خورشیدی در دو دانشگاه مذکور به تدریس مشغول می شود. او همزمان با شروع انقلاب اسلامی به ایران باز می گردد و مدتها با دانشگاه های تهران، علم و صنعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی و آکسفورد انگلستان همکاری داشته است. صفامنش سخنرانی های متعددی در دانشگاه های معتبر داخل و خارج از کشور انجام داده و بیش از ۴۰ مقاله علمی در موضوعات معماری، مرمت، طراحی شهری تالیف کرده است. او ۶ طرح پژوهشی به صورت مدون و آماده چاپ دارد که از این میان می توان به طرح های ساماندهی و احیای محورهای فرهنگی- تاریخی تهران، تاریخ شهر تهران، زمینه ارزش گذاری، و حفاظت آثار تاریخی در ایران، و معابر تهران اشاره کرد.

از اهم فعالیتهای حرفه ای صفا منش می توان به این موارد اشاره نمود:

مجموعه فیلمخانه ملی ایران در تهران، ۱۳۷۱

طرح کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۷۴

خانه مولانا در تهران، ۱۳۸۰

برنامه ریزی و معماری برج کنترل ترافیک دریایی منطقه پارس جنوبی، ۱۳۷۹

دپارتمان زبان فارسی دانشگاه داکا در بنگلادش، ۱۳۷۹

مرکز اطلاعات شهر گرگان ۱۳۷۶

 منبع : مركز معماري تهران